Moskova

Moskova (Rusça: Москва / Moskva), Rusya'nın başkenti ve nüfus açısından en büyük şehridir. Şehir merkezinde 10.406.578'lik nüfusa sahiptir. Banliyöler de eklendiğinde 18 milyona yaklaşan bir nüfusa ev sahipliği yapar.

Moskova Doğu Avrupa'nın önemli bir politik, ekonomik, kültürel ve bilim merkezidir. Topraklarının tamamı Avrupa'da yer alan en büyük şehirdir, İstanbul'un ardından Avrupa'nın 2. en büyük şehridir  Ayrıca dünya'nın en büyük 18. kentsel alanına sahiptir. Forbes'in 2013 yılı araştırmasına göre Moskova dünya'nın 9. en pahalı şehri seçilmiştir. Aynı zamanda dünya'nın sayılı büyük kentsel ekonomisine sahip olan Moskova, "Global şehir" kabul edilir. Turizm konusunda dünya çapında en hızlı büyüyen şehirler arasında yer alan Moskova, aynı zamanda yer yüzündeki en kuzeyde yer alan Metropol unvanına sahiptir. Avrupa'nın en uzun tek başına duran yapısı olan Ostankino Kulesi'ne, yine Avrupa'nın en yüksek gökdeleni unvanına sahip Federation Tower'a ev sahipliği yapar. 1 Temmuz 2012'deki bölgesel genişlemenin ardından yüz ölçümü 2 kat artmış olup, 233.000 kişi ise nüfusa eklenmiştir. Avrupa Rusya'sında yer alan şehir, Moskova Nehri'nin üzerinde yer alır. Denize kıyısı olmayan en büyük şehirdir. Şehir aralarında Aziz Vasil Katedrali'nin de bulunduğu birçok tarihi bina ile zengin bir mimariye sahiptir. Kapladığı alanın %40'ını ormanlar ve yeşil alanlar oluşturması, Moskova'yı dünya'nın en yeşil şehirlerinden biri yapar. Şehir sırasıyla Moskova Knezliği, Rusya Çarlığı, Rus İmparatorluğu, Sovyetler Birliği ve son olarak şu anki Rusya devletine başkentlik yapmıştır. Moskova Rus kültürünün merkezı konumundadır ve içerisinde barındırdığı birçok müze, tiyatro ve akademik kurumlardan dolayı sayısız bilim adamı ve sanatçıya ev sahipliği yapmaktadır.

Rusya Hükümeti'nin merkezidir. Şu anda Rusya devlet başkanı'nın çalışma yeri olan Moskova Kremlini de şehirdeki önemli yapılardan biridir. Moskova Kremlini orta çağ kalesi olarak inşa edilmiştir. Kremlin ile birlikte Kızıl Meydan da Dünya Mirasılistesine giren yerlerdendir. Rus parlamentosu'nun iki birimi (Devlet Duması ve Federasyon Konseyi (Rusya)) de Moskova'da bulunmaktadır.

Şehir yaygın bir transit ulaşım ağına sahiptir. 4 uluslararası havaalanı, 9 demiryolu istasyonu, sayısız tramvay, monorail sistemi ve en önemlisi dünya'nın en derin yer altı hızlı taşıma sistemine sahip olan Moskova Metrosu metropolün yaşamında önemli bir yere sahiptir. Ayrıca Moskova Metrosu zengin mimarisi ve 200'ü aşkın istasyonu ile şehrin simgesel noktalarından biri haline gelmiştir.

Rusya'nın iki federe şehrinden biridir. 1917 Ekim Devrimi'nden sonra Mart 1918'de başkent olmuştur. Moskova nehrinin içinden geçtiği bu şehir Dünya'nın en yoğun işleyen (mimarisi ile ünlü) metro sistemine sahiptir. 1980 yaz olimpiyatlarına ev sahipliği yapmıştır. Moskovada yaşayan milyarder sayısı diğer dünya şehirlerden fazladır, bu da en çok milyarderin yaşadığı şehir unvanını getirmiştir. 2007 yılı istatistiklerine göre dünyanın en pahalı şehirleri listesinde 1. sıraya yerleşmiştir. Ayrıca Eurovision 2009'a ev sahipliği yapmıştır. Kızıl Meydan, Lenin Mozolesi, Tarih Müzesi, Bolşoy Tiyatrosu şehirdeki önemli mekanlardır.

Moskova'nın çeşitli lakabları vardır ve bunların çoğu şehrin büyüklüğüne veya Rus ulusu için önemine atıfta bulunur. Üçüncü Roma (Третий Рим), Beyaz Taşlı (Белокаменная), İlk Taç (Первопрестольная) ve Kahraman Şehir (город-герой). Moskovalı için kullanılan demonim erkekler için "москвич" (moskviç) kadınlar için ise "москвичка" (moskviçka). İngilizceye Muscoviteolarak geçmiştir.

Coğrafya

Coğrafi Konum

Moskova Rusya’nın Avrupa merkezinde, Oka ve Volga nehirler arası, Smolensk-Moskova sırtları (batıda), Moskvoretsko-Okskaya ovasında (doğuda), Meşçyora çukureli (Güney-Batıda) kavşağında bulunur. Şehir alanı 2006 yıllının verilere göre 1081 km², bu da Rusya federasyonunda şehri en küçük yapar. Ana bölümü (877 km ²) çevre otoyolunda iken, diğeri 204 km ² - çevre otoyolun dışında. Ortalama deniz yüksekliği 156 m. oluşturur. Arazinin en yüksek noktası Teplostanskaya Yükseltisinde (Rusça: Теплостанская возвышенность ) bulunur ve 255 m. rakıma sahiptir.

İklim

Moskova ılımlı kara iklimi altında, güçlü don ve yıkıcı sıcaklıklar oldukça seyrek, ancak normdan uzaklaşma sıkça görülür. Meteoroloji istasyonu verilere göre yıllın en soğuk ayı Ocak ( Orta derece −7,5 °C, ayrıca kış sezonunda hava sıcaklığın artma eğilimi gözlenmekte), soğuk dalgaların zamanında hava derecesi -20 °C düşebilir. En sıcak ayı temmuz (Orta derece +18,4 °C). Yaz boyunca ortalama 5 - 7 gün +30 °C ve daha yüksek. 130 yıllık dizi gözlemde en yüksek hava derecesi 2010 yıllında +38,2 °C iken, en alçak -42,2 °C 1940 yılının Ocak ayında kaydedildi. Yıl boyu Moskova'da ve bitişik topraklara 600 - 800 mm ( 2008 yıllı - 869 mm^[7]) yağış yağar. Moskova kendi hava rejim özelliklerin biri : hava akımı şehrin merkezine akarken birlikte yağışlar ve yakıcı sıcaklığı getirmesi.

• Yıllık Sıcaklık Ortalaması - +5,4 °C ( 2007 ve 2008 yıllarda +7 °C aşmaktaydı )
• Yıllık Rüzgar Hızı Ortalaması - 2,3 m/s
• Yıllık Hava Nemi Ortalaması - 76 %
• Yıllık Güneş Işığı Ortalama Saat Miktarı - 1731 saat ( 2007 yıllında - 2000 saat üzerinde, güneş saat miktarının kış aylarında azalma, ilkbahar ve yazın artma eğilimi gözlenmekte.)

Moskova 1981-2010 iklimi
Aylar	Oca	Şub	Mar	Nis	May	Haz	Tem	Ağu	Eyl	Eki	Kas	Ara	Yıl
En yüksek sıcaklık (°C)	8,6	8,3	19,7	28,9	33,2	34,7	38,2	37,3	32,3	24,0	16,2	9,6	38,2
Ortalama en yüksek sıcaklık (°C)	−4	−3,7	2,6	11,3	18,6	22,0	24,3	21,9	15,7	8,7	0,9	−3	9,6
Ortalama sıcaklık (°C)	−6,5	−6,7	−1	6,7	13,2	17,0	19,2	17,0	11,3	5,6	−1,2	−5,2	5,8
Ortalama en düşük sıcaklık (°C)	−9,1	−9,8	−4,4	2,2	7,7	12,1	14,4	12,5	7,4	2,7	−3,3	−7,6	2,1
En düşük sıcaklık (°C)	−42,2	−38,2	−32,4	−21	−7,5	−2,3	1,3	−1,2	−8,5	−16,1	−32,8	−38,8	−42,2
Ortalama yağış (mm)	52	41	35	37	49	80	85	82	68	71	55	52	707
Kaynak: Погода и климат

Aylarına göre Derecenin Mutlak minimumların büyük çoğunluğu XIX veya XX başlangıcında kayda geçerken, bizim yüzyıllın başlangıcında ise 4 mutlak maksimum derecesi gelmekte.

Tarih

Kent içinden geçen nehirle adlandırılmıştır. Kentin adı ile ilgili bazı kuramlar bulunmaktadır fakat adının kökeni tam olarak bilinmemektedir. Çarlık döneminin başkenti St.Petersburg'da batı tarzı mimari görülürken, Moskova daha çok Rus kültürünün özelliklerine sahiptir.

Moskova, 1917 Büyük Ekim Sosyalist Devrimi'nden sonra 12 Mart 1918'de Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'nin ve SSCB'nin başkenti oldu.

Resmi sembolleri

Yönetim

İdari yapılanma

N	İdari okruglar	Rusça adı	Yüzölçümü (km²)	Nüfus (1 Ocak 2010)	Nüfus artışı 2002 (%)	Rayon sayısı	Harita
1	Merkez	Центральный	66	696.563	−0,7	10
2	Kuzey	Северный	107	1.112.875	0,0	16
3	Kuzeydoğu	Северо-Восточный	106,7	1.249.384	0,8	17
4	Doğu	Восточный	154.6	1.403.493	0,6	16
5	Güneydoğu	Юго-Восточный	117,56	1.160.743	3,9	10
6	Güney	Южный	132	1.573.442	−1,2	16
7	Güneybatı	Юго-Западный	111.362	1.243.826	5,5	12
8	Batı	Западный	153	1.098.482	4,7	13
9	Kuzeybatı	Северо-Западный	107	805.391	3,3	8
10	Zelenograd	Зеленоградский	37.22	218.839	1,4	5

Demografi

Nüfus yapısı

2010 yılında yapılan nüfus sayımına göre Moskova'nın nüfusu 11.503.501 kişidir. 2002 yılında yapılan nüfus sayımında şehrin nüfusunun 10.382.754 idi. 2010 tarihli nüfus sayımına göre Moskova'nın etnik yapısı şöyledir:

• Ruslar: 9.930.410 (%91,65)
• Ukraynalılar: 154.104 (%1,42)
• Tatarlar: 149.043 (%1,38)
• Ermeniler: 106.466 (%0,98)
• Azeriler: 57.123 (%0,5)
• Yahudiler: 53.142 (%0,49)
• Beyaz Rusyalılar: 39.225 (%0,4)
• Gürcüler: 38.934 (%0,4)
• Özbekler: 35.595 (%0,3)
• Tacikler: 27.280 (%0,2)
• Moldovalılar: 21.699 (%0,2)
• Mordvinler: 17.095 (%0,2)
• Çeçenler: 14.524 (%0,1)
• Çuvaşlar: 14.313 (%0,1)
• Osetler: 11.311 (%0,1)
• Diğer etnik gruplar: 164.825 (%1,6)
• 668.409 kişi etnik grubunu belirtmedi.

Halk hizmetleri

Eğitim ve Bilim

Moskova Rusya'nın önemli kültür merkezlerden, ülkenin ilk Yükseköğretim kurulunun - Slav-Yunan-Latin akademisi - kurulması itibarıyla, şehirde önemli ölçüde öğretim kurum yoğunlaşır. Günümüzde şehirde 124 Yükseköğretim Kurulu faaliyette, bunların arasında Rusya'nın en eski ve tanınan Moskova Devlet Üniversitesi, Lomonosov inisiyatifine göre 1755 yıllında kuruldu.

Moskova'da binbeşyüzbinden fazla genel eğitim okulu faaliyette, lise, gimnazyum, yatılı okul dahil olmak üzere, 1800 üzerine okul öncesi öğretim kurumu, 400 yakın kütüphane, bunların yanında Rusya'nın en eski halk kitaplığı - MDÜ Bilimsel Kütüphane ve ülkenin en büyük kitap deposu - Rusya Devlet (Lenin) Kütüphanesi bulunmaktadır.

1. Bauman MDTÜ Ana Binası

Ulaşım

Moskova, dünyanın en gelişmiş ve nitelikli metro sistemine sahiptir. Kafa karıştırmayan metro haritasıyla şehrin her yerine sadece bu araçla gitmek makul bir fiyatla mümkündür.

Uluslararası ilişkiler

Kardeş kentler

Moskova'nın 77 tane kardeş şehri vardır.