Stres çarkı

Stres çarkı (İngilizce:Fidget spinner) çok kanatlı bir düz yapının merkezinde bir yataktan oluşan oyuncakdır. Ekseni boyunca az çaba harcamak üzere tasarlanmış metal veya plastikten yapılmıştır.

Benzer cihazlar 1993 yılında icat edilmiş olsa da, stres çarkı, 2017 yılında popüler oyuncak haline geldi. Oyuncak özellikle okul çocukları arasında popülerleşti. Bazı okullar çarkları dikkat dağıtıcı olduğu için yasaklamış, diğer okullar oyuncağın dikkatli kullanılmasına izin vermiştir. Oyuncak sinirsel enerji veya psikolojik stres rahatlatarak odaklama veya sersemletme konusunda sorun yaşayan insanlara yardımcı olduğu şeklinde ilan edildi. Mayıs 2017 itibarıyla, otizm veya DEHB için bir tedavi olarak etkili oldukları yönünde bilimsel bir kanıt bulunmamaktadır.

Tasarımı

Stres çarkları, aslında az çaba harcayacak şekilde tasarlanmış işe yararsız makinelerdir. Temel çarklar, merkez yuvarlak pedinde bir rulman olan iki veya üç delikli tasarımı içerir. Oyuncak dönerken kullanıcı orta pedi tutar. Tasarımlar pirinç, paslanmaz çelik, titanyum, bakır, alüminyum ve plastik gibi çeşitli malzemelerden yapılır. Genel olarak kullanılan rulman türleri seramik, metal (paslanmaz çelik veya kromlama), paslanmaz ırklara ve kafeslere sahip seramik bilyeler gibi melezlerdir. Her bir çark, dışarıda 2+ ağırlığa sahip olması sayesinde daha hızlı dönmesini ve dengeli kalmasını sağlar. Ayrıca rulmanlar, dönüş süresi, titreşim ve gürültüyü ayarlamak için farklı olabilir.

Stress çarkından önce, Antsy Labs tarafından tasarlanmış küçük bir avuçiçi cihaz "Fidget Cube" oyuncağı genel idi. Bunda her açıdan algılayıcı aletler vardır: bir külbütör anahtarı, dişliler, dönen top, küçük bir kumanda kolu, dönen disk, "sürtünme taşı" ve 5 düğme. Oyuncak kişinin ellerini ve diğer duyularını, özellikle kendini rahatlatmanın kolay bir yolunu sağlamasını amaçlamaktadır.

2017'de spinner'ın popülerliğinin hızla artmasıyla birçok çocuk ve gençler okulda kullanmaya başladı. Bazı okullar ayrıca çocukların oyuncağı eğitici olarak yapdıklarını ve sattıklarını bildirdiler. Okul çocuklarının sıkça kullandıkları bir sonuçla birçok okul bölgesi oyuncağı yasaklamıştır. Yasaklanmasının sebepleri gibi öğretmenler, genellikle çarkların öğrencilerin okul çalışmalarını tamamlamamasına neden olduğunu savunuyordu.