Rusiyalı alimlər hüceyrələrin cavanlaşma sirrini tapıb

Rusiyalı molekulyar bioloqlar hüceyrələrin bölünməsi zamanı  onların cavanlaşma sürətini və gücünü idarə edən qeyri-adi zülal mexanizmini müəyyən ediblər.

Bu molekulu öyrənmək alimlərə qocalmaya qarşı dərman yaratmağa  və xərçəng hüceyrələrinin «ölümsüzlükdən» xilas etməyə imkan verəcək.

FaktXeber.com-un verdiyi məlumata görə, bu barədə Scientific Reports jurnalında dərc olunmuş məqalədə bildirilir.

Döl və embrional kök hüceyrələrin bioloqların nəzərinə görə faktiki olaraq ölümsüzdür – onlar adekvat yaşayış mühitində

sonsuz müddətdə yaşaya və saysız sayda bölünə bilərlər. Bunun əksinə olaraq, yaşlı adamın bədən hüceyrələri 40-50 sikldən sonra tədricən bölünmə funksiyasını itirərək qocalma fazasına keçir, bunun da xərçəngin inkişafının qarşısını aldığı ehtimal edilir.

Bu fərq onunla əlaqədardır ki, «yaşlı» hüceyrələrin hər bir bölünməsi xromosomun uzunluğunun azalmasına gətirir, onların uc sonluqları xüsusi təkrarlanan  seqmentlər olan telomerlər var. Telomer çox az olduqda  hüceyrə «təqaüdə» çıxır və orqanizmin həyatında öz işini dayandırır.

Embrion və xərçəng hüceyrələrində bu baş vermir, çünki onların telomerləri xüsusi ferment telomerzlər sayəsində yenilənir və uzanır.

Bu zülalların toplanmasında məsul olan  genlər yaşlı hüceyrələrdə «sönür». Son illər alimlər insanların ömrünü uzatmaq üçün onları  icbari yolla «yandırmaq», yaxud da  telomerazların süni analoqunu yaratma barədə aktiv şəkildə düşünürlər.

Xərçəng və embrional  hüceyrələr üzərində təcrübələr göstərdi ki, bütün bu proseslərin  əsas «dirijoru» Integrator adlı xüsusi zülal kompleksidir. Bu həyati vacib  molekul DNK-nın oxuyur və müxtəlif genlərin  «işçi surətini» çıxarır, onlar da zülalların, həmçinin naməlum təyinatlı xırda RNK molekullarını toplanmasında məsuldurlar.

Bunların öyrənilməsi bu zülal  kompleksinin və telomerzlərin işini dəyişdirərək, xərçəng hüceyrələrində fəaliyyətini dayandırmağa və sağlam hüceyrələrdə isə əksinə mütəmadi «cavanlaşdırmağa» imkan verəcək.